Οι προσπάθειες διαχείρισης του βάρους στις ευρωπαϊκές χώρες, όπως και εκείνες στην αμερικανική ήπειρο, είναι πολύ συχνές, ιδίως μεταξύ των νέων και των νεαρών ενηλίκων. Η μεγάλη πλειοψηφία του πληθυσμού, βέβαια, κάνει προσπάθεια μείωσης του σωματικού βάρους, αφού οι γιατροί παροτρύνουν στην απόκτηση και διατήρηση ενός υγιούς σωματικού βάρους, εξαιτίας των επιβλαβών επιπτώσεων στη σωματική και ψυχική υγεία που έχουν τα παραπανίσια κιλά.
Έτσι, η έρευνα έχει εστιάσει στην ακούσια αύξηση του βάρους, εξαιτίας των συνεπειών της, στις οποίες περιλαμβάνονται χρόνιες οργανικές παθήσεις, όπως ο διαβήτης, η υψηλή χοληστερόλη, οι καρδιαγγειακές παθήσεις και ο καρκίνος, αλλά και ψυχικές νόσοι.
Υπάρχει όμως ένα μικρότερο ποσοστό ανθρώπων, που βρίσκεται στην αντίθετη θέση – προσπαθεί να αυξήσει εσκεμμένα το σωματικό βάρος του. Οι λόγοι διαχείρισής του δεν διαφέρουν από εκείνους των υπέρβαρων και παχύσαρκων. Στα κίνητρα περιλαμβάνονται τόσο η αποφυγή δυσάρεστων εξελίξεων στην υγεία, όσο και η απόκτηση ελκυστικότερης εξωτερικής εμφάνισης.
Μελέτες δείχνουν ότι επιθυμία για αύξηση του βάρους κυριαρχεί στους έφηβους και στους νεαρούς ενήλικες και οι προσπάθειες γίνονται κυρίως μέχρι τα πρώτα χρόνια της ενήλικης ζωής, από τους άνδρες. Εξάλλου η συγκεκριμένη περίοδος χαρακτηρίζεται από την ωρίμανση βασικών σωματικών και ψυχικών λειτουργιών, καθώς και από την αυξανόμενη ευαισθητοποίηση των κοινωνικών μηνυμάτων που σχετίζονται με το σχήμα και το μέγεθος του σώματος.
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αλλά και γενικότερα τα πρότυπα της εποχής προβάλουν ως ιδανικό σώμα το μυώδες και άλιπο, και η υιοθέτηση αυτής της αντίληψης παρακινεί στην αλλαγή του τρόπου διατροφής και άσκησης και, σπανιότερα, σε ακραίες επιλογές, όπως η κατάχρηση συμπληρωμάτων χωρίς την καθοδήγηση ειδικού.
Στις ΗΠΑ, σχεδόν το ένα τρίτο των εφήβων αγοριών (30%) και πάνω από το ένα τέταρτο των νεαρών ενήλικων ανδρών, ηλικίας 18 έως 26 ετών, (27%) αναφέρουν ότι κάνουν συντονισμένες προσπάθειες να παχύνουν, ενώ μόνο το 6% των κοριτσιών που βρίσκονται στην εφηβεία και 5% των νεαρών ενήλικων γυναικών, ηλικίας 18 έως 26 ετών, το κάνουν.
Μια αµερικανική μελέτη σε 2.793 έφηβα κορίτσια και αγόρια διαπίστωσε ότι τα άτομα αυτής της ηλικίας ενστερνίζονται πολύ συχνά συμπεριφορές μυϊκής ανάπτυξης, όπως η αλλαγή της διατροφής, η άσκηση ή η χρήση πρωτεϊνικών ροφηµάτων ή στεροειδών προκειμένου να… αρέσουν. Σχεδόν το 70% των αγοριών ανέφεραν αλλαγή των διατροφικών συνηθειών, πάνω από το 90% αυξημένη άσκηση, περίπου 33% χρήση σκόνης πρωτεΐνης, ενώ σχεδόν το 6% ανέφερε χρήση στεροειδών.
Άλλη μελέτη, από τον Καναδά, επιχείρησε να εξετάσει τον επιπολασμό και τις συσχετίσεις των προσπαθειών αύξησης βάρους και να χαρακτηριστούν οι στρατηγικές αύξησης βάρους που αναφέρθηκαν μεταξύ νεαρών ενηλίκων. Τα δεδομένα αντλήθηκαν από μια παλαιότερη διαδικτυακή έρευνα, σε άτομα 17 έως 32 ετών, που ζούσαν σε πέντε μεγάλες πόλεις. Περισσότεροι από τους μισούς (59,8%) είχαν Δείκτη Μάζας Σώματος μεταξύ 18,5 και 24,9 με βάση το ύψος και το βάρος που δήλωσαν οι ίδιοι. Οι περισσότεροι ερωτηθέντες θεωρούσαν το βάρος τους περίπου σωστό (65,2%), το (25,3%) υπέρβαρο και το 9,5% λιποβαρές.
Διαπιστώθηκε ότι το 23,1% των ανδρών και το 6,0% των γυναικών ανέφεραν ότι είχαν προσπαθήσει να πάρουν βάρος τους τελευταίους 12 μήνες.
Όσοι θεωρούσαν τον εαυτό τους υπέρβαρο ή που ανέφεραν ύψος και βάρος που αντιστοιχούσε σε ΔΜΣ μεταξύ 25 και 29,9 σπανιότερα ανέφεραν ότι προσπαθούσαν παχύνουν. Οι πιο διαδεδομένοι τρόποι που χρησιμοποίησαν για να το επιτύχουν ήταν η αύξηση της προσλαμβανόμενης τροφής, κυρίως πρωτεϊνών, και η άσκηση/ άρση βαρών.
Ειδικότερα, οι άνδρες που προσπαθούσαν να αυξήσουν το βάρος τους, έτρωγαν περισσότερες πρωτεΐνες (72,0%), λάμβαναν γενικά περισσότερο φαγητό (67,0%) και γυμνάζονταν/άσκηση με βάρη (60,1%). Τις ίδιες στρατηγικές υιοθετούσαν και οι γυναίκες, με άλλη όμως σειρά. Συγκεκριμένα, έτρωγαν περισσότερο φαγητό (84,6%), γυμνάζονταν/άσκηση με βάρη (58,6%) και έτρωγαν περισσότερη πρωτεΐνη (54,6%).
Από τα αποτελέσματα αυτά φαίνεται ότι ο αριθμός των ατόμων (κυρίως των ανδρών) που κάνουν απόπειρες για αύξηση βάρους δεν είναι αμελητέος.
Βέβαια, η αύξηση των κιλών και του μυϊκού όγκου δεν αποτελεί επιθυμία αποκλειστικά των εφήβων. Έρευνες σε χώρες διαφόρων ηπείρων έχουν δείξει ότι οι στοχευμένες προσπάθειες αύξησης βάρους είναι συχνές στον γενικό πληθυσμό.
Μια μελέτη, αντλώντας στοιχεία από τη Διεθνή Μελέτη για την Πολιτική Τροφίμων (IFPS) – που διεξάγεται ετησίως στην Αυστραλία, τον Καναδά, το Μεξικό, το Ηνωμένο Βασίλειο και τις Ηνωμένες Πολιτείες – ανέλυσε δεδομένα των ετών (2018 και 2019) 42.108 ενηλίκων, μέσω διαδικτύου. Από αυτούς, το 51,0% ήταν γυναίκες και η μέση ηλικία όλων των συμμετεχόντων ήταν τα 45,5 έτη.
Διαπιστώθηκε ότι κατά τους τελευταίους 12 μήνες, προσπάθειες για αύξηση βάρους είχε κάνει το 10,4% των ανδρών και το 5,4% των γυναικών.
Οι στρατηγικές που εφάρμοζαν (αν και σε διαφορετικά ποσοστά) ήταν η κατανάλωση περισσότερων πρωτεϊνών, γαλακτοκομικών προϊόντων, κρεάτων, αλατιού, λιπών, ζάχαρης, επεξεργασμένων τροφίμων και φυτικών ινών, φρούτων και λαχανικών, δημητριακών ολικής αλέσεως και κόκκινου κρέατος.
Η κατανάλωση περισσότερων φρούτων και λαχανικών ήταν πιο δημοφιλής τόσο μεταξύ των ανδρών όσο και μεταξύ των γυναικών (άνδρες: 60,9%, γυναίκες: 64,6%), ενώ η κατανάλωση περισσότερου αλατιού ήταν η λιγότερο διαδεδομένη (άνδρες: 18,6%, γυναίκες: 14,7%).
Όμως η τροποποίηση του διαιτολογίου με την προσθήκη τροφών που έχουν κριθεί επιβλαβείς για την υγεία, εγκυμονεί κινδύνους ιδιαίτερα για τους μεγαλύτερους ενήλικες. Για την αποφυγή τους συστήνεται η αναζήτηση της επιστημονικής γνώσης ειδικών στην διαιτολογία επαγγελματιών, οι οποίοι παρέχουν συμβουλές και εκπαίδευση, κλινική εποπτεία αλλά και αξιολόγηση των προσπαθειών αύξησης του βάρους και των διατροφικών συμπεριφορών.
Μόνο με αυτόν τον τρόπο διασφαλίζεται ότι οι ενδιαφερόμενοι θα ακολουθούν ισορροπημένα διατροφικά πρότυπα, προκειμένου να πετύχουν τους στόχους τους χωρίς να υπονομεύουν άθελά τους την υγεία τους.
Δείτε περισσότερα στο myflex.gr.
