Προγράμματα ειδικής διατροφής
Υπηρεσίες Ειδικής Διατροφής για Vegeterians και Vegan
Οι διατροφές που εξαιρούν ή επικεντρώνονται σε ορισμένες μόνο ομάδες τροφίμων έχουν γίνει πολύ δημοφιλείς τα τελευταία χρόνια στις δυτικές κοινωνίες.
Οι λόγοι για τη στροφή αυτή, από μια διατροφή δηλαδή που περιέχει όλα τα τρόφιμα σε μια πιο εξειδικευμένη, είναι ποικίλοι. Οι κυριότεροι είναι ιατρικοί, θρησκευτικοί, πολιτιστικοί και κοινωνικοηθικοί.
Στατιστικά, οι ειδικές αυτές διατροφές προτιμώνται συχνότερα από ανθρώπους άνω των 40 ετών, με ανώτερη ή ανώτατη εκπαίδευση, γυναίκες, και άγαμους. Όσοι τις επιλέγουν βρίσκουν ότι συμβάλλουν στη βελτίωση της γενικής υγείας και της ευεξίας τους.
Στις δημοφιλέστερες περιλαμβάνονται οι χορτοφαγικές και οι αυστηρά χορτοφαγικές δίαιτες, καθώς και εκείνες που απευθύνονται σε όσους αντιμετωπίζουν δυσανεξίες ή αλλεργίες σε ορισμένες τροφές ή ουσίες που περιέχονται σε αυτές.
Vegeterians & Vegans
Η χορτοφαγία είναι ένας ευρύς όρος που περιλαμβάνει ένα μεγάλο, ετερογενές φάσμα διατροφικών πρακτικών. Οι δύο, όμως, βασικές είναι η αυστηρά χορτοφαγική διατροφή (vegan), η οποία δεν περιλαμβάνει κρέας από καμία πηγή, ούτε θαλασσινά, ή παραγόμενα από αυτά προϊόντα και η χορτοφαγική (vegetarian), η οποία εξαιρεί το κρέας, τα πουλερικά και τα θαλασσινά, αλλά επιτρέπει τα γαλακτοκομικά, τα αβγά και το μέλι. Οι vegetarians (δηλ. όσοι αποφεύγουν το κρέας) και οι vegans (δηλ. όσοι εξαιρούν από τη διατροφή τους και κάθε ζωικό υποπροϊόν), αντιπροσωπεύουν ένα σημαντικό ποσοστό παγκοσμίως.
Η επιλογή μιας χορτοφαγικής ή vegan διατροφής γίνεται κυρίως για ηθικούς λόγους και από ανθρώπους που έχουν έντονο ενδιαφέρον για τα δικαιώματα των ζώων, ή κοινωνικές / περιβαλλοντικές ανησυχίες που σχετίζονται με την εντατική κτηνοτροφία και τις επιπτώσεις της στο περιβάλλον. Επίσης, μπορεί να ακολουθείται για την προαγωγή της υγείας, αφού προσφέρει πολλαπλά οφέλη στον οργανισμό. Και οι δύο αποδεδειγμένα προστατεύουν από διάφορες μορφές καρκίνου, έχουν θετική επίδραση στις καρδιομεταβολικές παραμέτρους (όπως η σωματική μάζα, η συγκέντρωση χοληστερόλης στο πλάσμα) και μειώνουν τη θνησιμότητα που σχετίζεται με ισχαιμική καρδιακή νόσο.
Εντούτοις, η ανεξέλεγκτη, από κάποιον ειδικό, πιστή εφαρμογή τους, ιδιαίτερα της vegan, ενέχει κινδύνους, εξαιτίας των διατροφικών ελλείψεων που προκύπτουν σε υγιείς αλλά και σε ανθρώπους με υποκείμενες νόσους. Όσοι μάλιστα βρίσκονται σε φαρμακοθεραπεία, εποπτεύονται από τον ιατρό τους, ούτως ώστε να είναι εφικτή η προσαρμογή της αγωγής, αφού η συγκεκριμένη διατροφή επηρεάσει την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια των ιατρικών παρεμβάσεων.
Ο σωστός σχεδιασμός μιας χορτοφαγικής διατροφής (αυστηρής ή όχι) από διατροφολόγο εξασφαλίζει την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών και την επάρκεια των μικροθρεπτικών συστατικών. Παράλληλα, οι μελετημένοι συνδυασμοί των τροφών εξασφαλίζουν την καλύτερη απορρόφησή τους, για την εύρυθμη λειτουργία του οργανισμού.
Ο έμπειρος διατροφολόγος προστατεύει, επίσης, από την υιοθέτηση αυθαίρετων και μη επιστημονικών διατροφικών συμβουλών που κατακλύζουν το διαδίκτυο, εκπαιδεύει τον ενδιαφερόμενο για τις ανάγκες που πρέπει να καλύπτονται και καταρτίζει ένα εξατομικευμένο πλάνο διατροφής, λαμβάνοντας υπόψη το ιατρικό ιστορικό, αλλά και τις ιδιαίτερες προτιμήσεις του, εξασφαλίζοντας παράλληλα γεύση και ποικιλία στη διατροφή.
Τροφικές Αλλεργίες
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια σημαντική αύξηση των τροφικών αλλεργιών, δηλαδή της εμφάνισης κάποιας αντίδρασης του ανοσοποιητικού συστήματος αμέσως μετά τη βρώση συγκεκριμένης τροφής στην οποία τα άτομα είναι ευαισθητοποιημένα (IgE μεσολαβούμενη αντίδραση). Πρόκειται για ένα παγκόσμιο πρόβλημα υγείας που επηρεάζει εκατομμύρια άτομα και πολλές πτυχές της ζωής τους.
Αν και οι τροφικές αλλεργίες είναι συνηθέστερες στην παιδική ηλικία, όλοι μπορούν να εμφανίσουν κάποια, οποιαδήποτε χρονική στιγμή. Θεωρητικά τροφική αλλεργία μπορεί να προκαλέσει οποιοδήποτε τρόφιμο. Ωστόσο, μόνο λίγα είναι εκείνα που ενοχοποιούνται για την πλειονότητα των αλλεργιών. Από τα πιο συνηθισμένα είναι το γάλα, το αβγό, οι ξηροί καρποί και τα θαλασσινά. Με το πέρασμα του χρόνου τα περισσότερα παιδιά τείνουν να ξεπερνούν την αλλεργία στο γάλα και το αβγό μέχρι τη σχολική ηλικία, όχι όμως και στους ξηρούς καρπούς ή τα θαλασσινά.
Τα συμπτώματα μετά από την κατανάλωσή τους μπορεί να είναι αναπνευστικά, δερματικά, γαστρεντερικά, ή συνδυασμός αυτών. Πιο επικίνδυνα είναι εκείνα που προκαλούνται στο αναπνευστικό και το κυκλοφοριακό, διότι μπορεί να οδηγήσουν σε καρδιοαναπνευστική ανακοπή (αλλεργικό σοκ).
Η αποφυγή των αλλεργιογόνων αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της διαχείρισης των τροφικών αλλεργιών. Όσοι πάσχουν από αυτές χρήζουν εκτεταμένης εκπαίδευσης για την κατανόηση των ετικετών και των κρυμμένων αλλεργιογόνων στα τρόφιμα, των τροφών που μπορούν να αντικαταστήσουν διατροφικά τα αλλεργιογόνα, για την εξασφάλιση της διαιτητικής επάρκειας και για την αποφυγή επικίνδυνων συμπεριφορών που οδηγούν σε απροσδόκητες αντιδράσεις.
Η διαχείριση της τροφικής αλλεργίας καθορίζεται από πολλούς παράγοντες, όπως η ηλικία, τα ατομικά επίπεδα ανοχής, οι συνυπάρχουσες αλλεργίες, καθώς και από κοινωνικούς παράγοντες.
Για να είναι αποτελεσματική και ασφαλής απαιτεί τη συνδρομή ειδικού διαιτολόγου, ο οποίος κατανοεί πλήρως τις συνήθεις αρχές διαχείρισης των τροφικών αλλεργιών και ενημερώνεται διαρκώς για την ταχέως εξελισσόμενη σχέση μεταξύ διατροφής, μικροβιώματος του εντέρου και ανοσοποιητικού συστήματος, προκειμένου να προσαρμόζει ανάλογα το διατροφικό πλάνο.
Τροφικές Δυσανεξίες
Μεταξύ της τροφικής αλλεργίας και της τροφικής δυσανεξίας υπάρχουν βασικές διαφορές. Σε αντίθεση με την αλλεργία, η τροφική δυσανεξία είναι μια μη ανοσολογική αντίδραση που ξεκινά από ένα τρόφιμο ή ένα συστατικό του σε δόση που είναι φυσιολογικά ανεκτή. Δηλαδή, η δυσανεξία (π.χ. στη λακτόζη) αποτελεί μορφή μη αλλεργικής τροφικής υπερευαισθησίας και δεν είναι ποτέ απειλητική για τη ζωή. Προκαλεί συμπτώματα που εμφανίζονται σταδιακά, συχνά λίγες ώρες μετά την κατανάλωση του τροφίμου, η ποσότητα του οποίου πρέπει να είναι σημαντική (σε αντίθεση με την αλλεργία, όπου ακόμα και ίχνη μπορούν να προκαλέσουν αντίδραση). Επίσης, τροφική δυσανεξία μπορεί να προκληθεί από πολλά διαφορετικά τρόφιμα.
Από τις συχνότερες δυσανεξίες είναι στη λακτόζη (ένα φυσικό σάκχαρο που βρίσκεται στα γαλακτοκομικά προϊόντα), στο σιτάρι, τη γλουτένη, την καφεΐνη, τα τεχνητά γλυκαντικά και την ισταμίνη.
Επομένως, ο τρόπος αντιμετώπισης της τροφικής αλλεργίας και της δυσανεξίας διαφέρει.
Παρότι η τροφική αλλεργία επηρεάζει το 1-2% των ενηλίκων και λιγότερο από το 10% των παιδιών, η τροφική δυσανεξία εκτιμάται ότι επηρεάζει έως και το 20% του πληθυσμού. Αν και τόσο συχνή παγκοσμίως, η διάγνωση της τελευταίας δεν είναι πάντα απλή.
Ο μόνος τρόπος διαχείρισής της είναι η εξαίρεση του τροφίμου που προκαλεί τη δυσανεξία και η σταδιακή επανεισαγωγή του στη διατροφή, προκειμένου να διαπιστωθεί η ποσότητα που μπορεί να καταναλωθεί χωρίς να προκληθούν συμπτώματα, συνυπολογίζοντας και όση περιέχεται σε επεξεργασμένα τρόφιμα και έτοιμα προϊόντα.
Όμως, η αποφυγή ενός τροφίμου ή μιας ομάδας (π.χ. γαλακτοκομικά) από ένα παιδί μπορεί να επηρεάσει την ανάπτυξή του. Αρνητικές επιπτώσεις μπορεί να έχει και σε ενήλικες, όπως στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες που αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο οστεοπόρωσης.
Οι διατροφολόγοι μπορούν, μέσω μιας δίαιτας εξάλειψης και προοδευτικής επανένταξης, να διερευνήσουν τη δυσανεξία σε χημικές ουσίες τροφίμων, ώστε να βρεθούν αυτές που προκαλούν συμπτώματα, να προτείνουν τροφές αντικατάστασης και να προσαρμόσουν κατάλληλα τη διατροφή ώστε να διασφαλιστεί η ομαλή και επαρκής θρέψη του οργανισμού.
Εμείς, η ομάδα του Myflex και ο Δημήτρης Οικονομάκης, υπερασπιζόμαστε τις προσωπικές προτιμήσεις και υποστηρίζουμε με σεβασμό & υπευθυνότητα όσους η ειδική διατροφή είναι η μόνη επιλογή.
Μελετήστε τον κατάλογο του εστιατορίου που πρόκειται να επισκεφτείτε από πριν και βρείτε την επιλογή που σας ταιριάζει.
- Πριν καθίσετε σε μια ταβέρνα ή ένα εστιατόριο, ρωτήστε αν μπορούν να εξυπηρετήσουν άτομα με τις δικές σας διατροφικές συνήθειες.
- Ενημερώστε τον σερβιτόρο για την ειδική διατροφή σας και ρωτήστε αν υπάρχουν πιάτα που ανταποκρίνονται σε αυτήν.
Σούπες, σαλάτες και σάντουιτς είναι μερικά πιάτα που φτιάχνονται εύκολα και μπορείτε να τα προσαρμόσετε στην ειδική σας δίαιτα. Στις συνταγές του MyFlex θα βρείτε λαχταριστές προτάσεις για ό,τι δίαιτα και αν ακολουθείτε.
Ναι, υπάρχουν. Μερικά από αυτά είναι τα όσπρια, το τόφου, τα φυτικά γάλατα, το μπρόκολο, τα αμύγδαλα, το σουσάμι, τα σύκα και τα πορτοκάλια.
Φυσικά! Η φακή, τα φασόλια, το σπανάκι, το σέσκουλο, η κινόα, η βρώμη, τα κάσιους, οι σταφίδες, τα αποξηραμένα δαμάσκηνα και πολλά άλλα είναι vegan επιλογές πλούσιες σε σίδηρο.