Αυξημένος είναι ο κίνδυνος εγκαυμάτων και άλλων δερματικών προβλημάτων λόγω της έντονης ηλιακής ακτινοβολίας που επικρατεί στη χώρα μας ακόμα και τον Σεπτέμβρη, και όχι μόνο στα λευκά και ευαίσθητα δέρματα. Η πρόληψη είναι ο μόνος τρόπος αποφυγής των δεκάδων βλαβών που μπορεί να προκαλέσει, όπως για παράδειγμα η εμφάνιση ερυθήματος που υποχρεώνει στην απόλυτη αποφυγή του ήλιου, η φωτογήρανση και ο καρκίνος του δέρματος.
Ασπίδα ενάντια στην ηλιακή ακτινοβολία έχει αποδειχθεί ότι είναι τα καροτενοειδή, γεγονός που αποδεικνύεται από τα ολοένα και περισσότερα ευρήματα μελετών ανά τον κόσμο. Τα στοιχεία που προκύπτουν από αυτές δείχνουν ότι προστατεύουν πιο αποτελεσματικά το δέρμα από τις βλαβερές ακτίνες του ήλιου από ό,τι πιστεύαμε στο παρελθόν. Τόσο η διατροφική πρόσληψη όσο και η λήψη συμπληρωμάτων μπορεί να παρέχει φωτοπροστασία στη συνολική επιφάνεια του σώματος, συμβάλλοντας παράλληλα στη διατήρηση μιας υγιούς όψης του δέρματος.
Τι είναι τα καροτενοειδή;
Είναι ευρέως διαδεδομένα ως φυσικά συστατικά στα φυτά, τα φύκια και τα φωτοσυνθετικά βακτήρια. Έχουν αναγνωριστεί πάνω από 600 καροτενοειδή, ενώ περίπου 100 από αυτά βρίσκονται στα τρόφιμα. Πρόκειται για τις χρωστικές που δίνουν τα έντονα κίτρινα, κόκκινα και πορτοκαλί χρώματα στα φυτά, τα λαχανικά και τα φρούτα. Οι δύο κύριες ομάδες τους είναι οι ξανθοφύλλες και τα καροτένια. Από τα πιο γνωστά είναι το β-καροτένιο και το λυκοπένιο. Σημαντικότερες πηγές τους είναι τα καρότα και οι ντομάτες, αντίστοιχα.
Απορροφώνται καλύτερα με το λίπος και η θρεπτική τους αξία εκτοξεύεται όταν μαγειρεύονται ή τεμαχίζονται. Τα καροτενοειδή έχουν αντιοξειδωτικές ιδιότητες και ορισμένα από αυτά μπορούν να μετατραπούν σε βιταμίνη Α, απαραίτητο συστατικό για την υγεία και την ανάπτυξη του ανθρώπου – απαιτείται για την όραση, είναι απαραίτητη για την υγεία των οστών, του δέρματος, των μαλλιών, για την ανάπτυξη των κυττάρων και τη καλή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, μεταξύ άλλων.
Στις αναπτυγμένες χώρες, το ένα τρίτο των αναγκών σε βιταμίνη Α εκτιμάται ότι καλύπτεται από τα καροτενοειδή, δεδομένου ότι τα τελευταία λειτουργούν ως πρόδρομοι στην παραγωγή της
Τι προσφέρουν στην υγεία
Τα διάφορα καροτενοειδή έχουν διαφορετικά οφέλη στην υγεία. Οι έρευνες που διεξάγονται στοχεύουν στην ανακάλυψη αυτών και στους μηχανισμούς με τους οποίους προστατεύουν τα όργανα του σώματος.
Υγεία του δέρματος
Τα καροτενοειδή α- και β-καροτένιο, λυκοπένιο, λουτεΐνη και ζεαξανθίνη προστατεύουν το δέρμα. Λόγω της ικανότητάς τους να απορροφούν την UVA και UVB ακτινοβολία, εξετάστηκε από τους ειδικούς η ικανότητά τους να μειώνουν τα ηλιακά εγκαύματα και βρέθηκε ότι πράγματι περιορίζουν την ερυθρότητα του δέρματος μετά από έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία αλλά βοηθούν και στη συνολική προστασία από το ηλιακό έγκαυμα.
Βελτιώσουν επίσης την εμφάνιση του δέρματος. Το συμπλήρωμα λουτεΐνης και ζεαξανθίνης ενίσχυουν την ενυδάτωση και την ελαστικότητά του και βελτιώνουν τον τόνο του, όπως έχει βρεθεί σε αντίστοιχες μελέτες. Μια 3η κλινική μελέτη διαπίστωσε ότι τα συμπληρώματα ζεαξανθίνης σε συνδυασμό με μια κρέμα δέρματος, είναι σε θέση να μειώσει τον αριθμό των ρυτίδων και να βελτιώσει την ενυδάτωση του δέρματος.
Υγεία των ματιών
Οι ξανθοφύλλες, λουτεΐνη, και ζεαξανθίνη, μελετώνται για τον πιθανό ρόλο τους στην υγεία των ματιών. Από τα εκατοντάδες καροτενοειδή που υπάρχουν στη φύση, μόνο 50 απορροφώνται μέσω της διατροφής, και από αυτά τα δύο βρίσκονται και σε μια πολύ συγκεκριμένη περιοχή του ματιού που είναι υπεύθυνη για τη λεπτομερή όραση. Η επιλεκτική εναπόθεσή τους στο μάτι έχει οδηγήσει τους ερευνητές να υποθέσουν ότι μπορεί να είναι σημαντικές για τη φυσιολογική λειτουργία της όρασης.
Μια ανασκόπηση μελετών που δημοσιεύθηκε τον περασμένο μήνα στο Nutritional Neuroscience κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η διαιτητική πρόσληψη των καροτενοειδών είναι ιδιαίτερα σημαντική για θέματα όπως η απώλεια όρασης στις γυναίκες. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι αυτό μπορεί να οφείλεται στην ιδιαίτερα επιλεκτική παρουσία της λουτεΐνης και της ζεαξανθίνης σε συγκεκριμένους ιστούς του οφθαλμού. Στον αμφιβληστροειδή για παράδειγμα μειώνουν την ενόχληση και το φωτοστρες, βελτιώνουν τη χρωματική αντίθεση και το οπτικό εύρος.
Άλλες μελέτες δείχνουν ότι η ενσωμάτωση τουλάχιστον έξι χιλιοστογραμμαρίων λουτεΐνης στη διατροφή την ημέρα μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης εκφύλισης της ωχράς κηλίδας (μια από τις κύριες αιτίες τύφλωσης) κατά 43%.
Υγεία του νευρικού συστήματος
Η κατανάλωση περισσότερων φρούτων και λαχανικών με έντονα χρώματα μπορεί να βοηθήσει τις γυναίκες να αντιμετωπίσουν και άλλα προβλήματα υγείας. Η ίδια μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο Nutritional Neuroscience, έδειξε ότι όταν η λουτεΐνη και η ζεαξανθίνη βρίσκονται σε συγκεκριμένους ιστούς και του βελτιώνουν άμεσα τον εκφυλισμό του κεντρικού νευρικού συστήματος.
Τα ευρήματα έδειξαν ότι υπάρχει ισχυρή σχέση μεταξύ των νοσηρών καταστάσεων που επηρεάζουν το κεντρικό νευρικό σύστημα των γυναικών και των καταστάσεων στις οποίες η λουτεΐνη και η ζεαξανθίνη έχουν ιδιαίτερο προληπτικό και ανακουφιστικό ρόλο. Η πρόσληψή τους μπορεί να βοηθήσει στην ταχύτητα οπτικής επεξεργασίας και επίλυσης προβλημάτων, τη μνήμη και την εκτελεστική λειτουργία (πιθανώς λόγω, επίσης, τοπικών επιδράσεων σε περιοχές όπως ο ιππόκαμπος και ο μετωπιαίος φλοιός). Οι χρωστικές ουσίες αποτρέπουν την απώλεια που προηγείται των νευροεκφυλιστικών ασθενειών, όπως η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας και ορισμένες μορφές άνοιας.
Υγεία των οστών
Η χαμηλή οστική πυκνότητα -πρόδρομος της οστεοπόρωσης- μπορεί να ανιχνευθεί στις γυναίκες ήδη από τη δεκαετία των 30 (ιδιαίτερα στις λιγότερο δραστήριες), αλλά μετά την εμμηνόπαυση η απώλειά της οστικής πυκνότητας επιταχύνεται. Τα καροτενοειδή μπορούν να επιβραδύνουν αυτήν την πορεία. Ορισμένες μελέτες έχουν στοχεύσει ειδικά στο λυκοπένιο, ως έναν καλό υποψήφιο προστατευτικό παράγοντα, όπως άλλωστε και το β-καροτένιο, η ασταξανθίνη και η λουτεΐνη/ζεαξανθίνη.
Καρδιαγγειακή υγεία
Δεδομένης της αύξησης των καρδιαγγειακών νοσημάτων στον σύγχρονο κόσμο, η έρευνα για την προστασία του οργανισμού είναι ιδιαίτερα επισταμένη. Τα στοιχεία δείχνουν ότι η μεγαλύτερη διαιτητική εισαγωγή ή η συμπλήρωση αντιοξειδωτικών ενώσεων, όπως τα καροτενοειδή, οι πολυφαινόλες και οι βιταμίνες, είναι ευεργετική. Πολυάριθμα στοιχεία επιβεβαίωσαν ότι τα καροτενοειδή διαθέτουν αντιοξειδωτικές βιολογικές ιδιότητες. Σε συνδυασμό με την αντιφλεγμονώδη δράση τους, προστατεύουν από τους γνωστούς παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου, όπως φλεγμονή, υπερλιπιδαιμία, υπέρταση, αντίσταση στην ινσουλίνη και παχυσαρκία.
Καρκίνος
Τα καροτενοειδή έχουν συσχετιστεί με τη μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου, όπως των ωοθηκών και του μαστού. Ομοίως, προστατεύουν και από την εμφάνιση καρκίνου του δέρματος. Τα αντιοξειδωτικά που περιέχουν προστατεύουν τα κύτταρα από τις ελεύθερες ρίζες ή ουσίες που καταστρέφουν ή βλάπτουν τις κυτταρικές μεμβράνες. Η κατανάλωση επαρκών ποσοτήτων μπορεί να αυξήσει την ποσότητα των αντιοξειδωτικών και των προστατευτικών κυττάρων στο σώμα.
Η προσθήκη των καροτενοειδών στη διατροφή δεν αλλάζει μόνο την εμφάνιση του πιάτου, αλλά βελτιώνει και την υγεία. Να μην ξεχνάτε να προσθέτετε καθημερινά κίτρινα, πορτοκαλί και κόκκινα λαχανικά και φρούτα στο μενού μας, όπως παντζάρια, γλυκοπατάτες, ντομάτες, καρότα, κολοκύθα, καρπούζι, καρπούζι, μάνγκο, παπάγια, μανταρίνια… Ο κατάλογος είναι μεγάλος και ακόμα περισσότερα τα οφέλη που προσφέρουν.
Στο myflex.gr μπορείτε να βρείτε νόστιμες και εύκολες συνταγές, πλούσιες σε καροτενοειδή.
